خصوصیات گیاهشناسی:
“گیاه نمدار برگ کوچک” یا “زیرفون برگ کوچک” یکی از گونه های جنس و خانواده ی نمدار می باشد. این گیاهان بومی اکثر نواحی اروپا از بریتانیا، اسکاندیناوی، تا مرکز روسیه و جنوب تا مرکز اسپانیا، ایتالیا، یونان، بلغارستان، رومانی، ترکیه، قفقاز و غرب آسیا می باشند. در نیمکره ی جنوبی، بیشتر به ارتفاعات محدود می شود.
نمدار برگ کوچک درختی خزاندار است که تا حدود 20 تا 40 متر ارتفاع با تنه ای به قطر بیش از یک متر رشد می کند. قطر درخت به ارتفاع آن حدود یک سوم تا یک دوم است. پوست گیاهان جوان، صاف و به رنگ مایل به خاکستری است که در صورت مسن شدن درخت، دارای شکاف های عمودی و افقی می شود. تاج درخت گرد، تخم مرغی تا هرمی شکل می باشد. شاخه دهی این گیاهان زیاد است و با افزایش سن، گیاه انبوه تر و متراکم تر می شود.
برگ ها دارای آرایش متناوب، گرد تا سه گوش-تخم مرغی، به طول 3 تا 8 سانتیمتر، اغلب بدون کرک (برخلاف Tilia platyphyllos) به جز خوشه های کوچکی که دارای کرک های قهوه ای می باشند. این برگ ها متمایز و مشخص و قلبی شکل می باشند.
جوانه ها متناوب، تخم مرغی شکل و دارای فلس های قرمز رنگ می باشند. این گیاهان جوانه های انتهایی ندارند.
گل ها کوچک، به رنگ زرد مایل به سبز و هرمافرودیت هستند که در خوشه های پنج تا یازده تایی در اوایل تابستان تشکیل می شوند. همچنین دارای براکته های برگ مانندی به رنگ زرد مایل به سبز می باشند. این گل ها دارای عطر و بوی بسیار قوی هستند به طوری که این درختان را برای جلب توجه زنبورهای عسل بسیار مناسب کرده است.
میوه ها شفت شبه فندقه ی خشک بوده که حدود 6 تا 7 میلیمتر طول و حدود 4 میلیمتر نیز عرض دارد. این میوه ها در ابتدا کرکدار بوده که در صورت بالغ شدن بدون کرک و صاف می گردند.
شرایط محیط رشد:
این درختان در نواحی بومی اکثراً در نواحی با آب و هوای گرم مستقر می شوند. ولی نسبت سرد شدن دمای هوا نیز سازگار می باشند.
تیلیا کورداتا بهترین رشد را در خاک هایی با پی اچ 5 تا 8 دارد. همچنین خاک های مرطوب و به خوبی آبیاری شده را ترجیح می دهد و نیز می تواند در خاک های غرقاب نیز زنده بماند اما نسبت به خشکی زیاد و طولانی خاک حساس است. همچنین در خاک هایی با شوری بالا نمی تواند به خوبی رشد کند.
کاربردها و خواص درمانی:
نمدار برگ کوچک به صورت خودرو به عنوان گیاهی زینتی رشد می کند. این درختان اغلب به عنوان گیاهی زینتی در طراحی فضای سبز کشت می شوند.
همچنین به دلیل تاج گسترده ای که دارد، به عنوان درختی سایبان بسیار مورد پسند می باشد.
به دلیل مقاومت این گیاهان به هرس های سنگین، می توان از آنها در ساخت بونسای نیز استفاده نمود.
در مرکز و غرب اروپا، از دمکرده ی گل های این گیاهان در طب سنتی برای درمان برخی بیماری ها استفاده می شود. این دمنوش ضدالتهاب بوده و برای درمان سرماخوردگی، تب، گلو درد، آنفولانزا، برونشیت و سرفه مورد استفاده قرار می گیرد.
همچنین گفته شده که برای کمک به درمان سوء هاضمه، حمله های عصبی و تشنج، استفراغ و ضربان نامنظم قلب نیز از این دمنوش ها استفاده می شود.
عسلی که از شهد گل های این گیاهان به دست می آید دارای کیفیت و ارزش بالایی است.
برگ های جوان این درختان نیز می توانند به عنوان سبزی در سالادها مورد استفاده قرار گیرند.
آفات و بیماری ها:
درختان نمدار معمولاً نسبت به بیماری ها مقاوم هستند.
یکی از مشکلاتی که در این درختان رخ می دهد، سوختگی برگ ها است که در اثر خشکی خاک به وجود می آید.
آفاتی که به این درختان حمله می کنند شامل: سوسک های ژاپنی (Japanese beetles)، شته ها (Aphids)، شپش های بنددار (Lace bugs) و گونه های مختلفی از موش ها هستند.
تکثیر:
تکثیر این گیاهان از طریق کشت بذرها صورت می گیرد. اگر بذرها بلافاصله پس از برداشت در بهار کشت شوند می توانند حدود 18 ماه پس از کشت جوانه بزنند. بذرهای انبار شده معمولاً دیرتر جوانه می زنند زیرا علاوه بر پوشش سخت بذر، دارای جنین خفته نیز می باشند. تمام این فاکتور می توان سبب گردد که طول مدت جوانه زنی بذر طولانی شده و در برخی موارد تا 8 سال نیز طول بکشد. یکی از روش های کوتاه کردن دوره ی جوانه زنی بذرها، استفاده از چینه دمایی به مدت پنج ماه می باشد به این صورت که بذرها را در دمای 10 درجه در شب و بیش از 30 درجه سانتیگراد در روز قرار دهند و پس از آن نیز به مدت پنج ماه، بذرها تحت چینه سرمایی (دمای 4 تا 7 درجه سانتیگراد) قرار گیرند.
علاوه بر کشت بذرها می توان از روش خوابانیدن نیز در فصل بهار و قبل از باز شدن جوانه های برگ استفاده کرد. گیاهان جدید حاصل از این روش پس از یک تا سه سال به دست می آیند.
استفاده از پاجوش در فصل خواب نیز یکی دیگر از روش های ازدیاد نمدار برگ کوچک می باشد.
