دانستنیهای علمی :
منشاء گیاه مرزنگوش نواحی مدیترانه می باشد. در برخی کشورهای خاور میانه مرزنگوش را با نام oregano می شناسند. همچنین نام knotted marjoram را نیز بکار می برند.
مرزنجوش و پونه کوهی اغلب به صورت مترادف استفاده می‌شوند، اما مرزنجوش معطر شیرین کمی متفاوت است.
یونانیان آن را به نام “شادی کوه” می‌شناختند.
خصوصیات ظاهری :
گیاهی است چند ساله و علفی و در بعضی مواقع دوساله با ساقه ای راست و شاخه و برگ های متقابل بیضی شکل است.
گلهای سفید و ریز آن از بغل برگها در خوشه های به هم فشرده ای می رویند.
میوه آن به صورت فندقه و چهار قسمتی است و فقط در مناطق گرمسیری تشکیل می شود.
برگ برگها به طول 5-3 سانتی متر و کم‌عرض و متقابل و بیضوی و بدون دندانه است.
گلها سفید مایل به سرخ کوچک و پوشیده از ۴ ردیف برگ‌های مایل به سفید به صورت کروی و تخمی مانند تخم ریحان و شفاف است بوی معطر نافذ و طعم دلپذیری دارد .
این گیاه دارای ریشه سطحی بوده و ارتفاع آن بسته به منطقه رویشی به 100-50 سانتی متر می رسد.
ساقه چهارگوش به رنگ قرمز و پوشیده از کرکهای ترشحی است.
شرایط محیط رشد:
مرزنگوش قدری به سرما حساس است. احتیاج به نور فراوان دارد اما می تواند در شرایط نیم سایه نیز رشد داشته باشد.
خاکهای شنی حاوی ترکیبات آهکی را می پسندد.
pH آن 7/8-5/4 برای رشد گیاه مناسب است.
خاک های با زهکشی کامل را ترجیح می دهد و خاک بیش از حد خیس نباشد.
خاک از لحاظ مواد غذایی کامل و حاصلخیز باشد. در بسترهای غنی بهترین را از خود نشان می دهد.
خواص درمانی و کاربردها:
ترکیبات کافئیک اسید و رزمارینیک اسید از ترکیبات ارزشمند دارویی این گونه گیاهی می باشند.
اندام رویشی این گیاه به عنوان ادویه استفاده می شود. مواد موثره آن سرفه راتسکین داده و در ناراحتیهای تنفسی به عنوان ماده ای خلط آور استفاده می شود.
دم کرده اندام های رویشی اشتها آور و ضد نفخ استفاده است. اسانس این گیاه خاصیت ضد باکتریایی و ضد قارچی دارد.
از جمله گیاهان خوشبو است لذا در صابون‌سازی جهت معطر ساختن آن استفاده میکنند .
همچنین در معطر ساختن غذا استفاده میکنند . گیاه مرزنگوش خشک و گرم و نیز روغن آن گرم و مسهل و تند مزاج است.
آن ها محتوی ۱ تا ۲ درصد اسانس روغنی که ۶۰ درصد آن ترپینئول است، تانن ها و شیره های تلخ، کاروتن ها و ویتامین C هستند و علیه بیماریهای گوارشی موثرند.
از پودر این گیاه معطر در ادویه های غذایی استفاده میکنند . مسهل است.
برای از بین بردن لکه‌های خونی زیر چشم مفید است.
نحوه تکثیر گیاه :
ازدیاد مرزنگوش از بذر آسان اما کند است. بذور در درجه حرارت 25 درجه سانتیگراد در طول یک تا دو هفته سبز می شوند. بهتر است که با قلمه زنی اقدام به تکثیر آن کرد.
قلمه ریشه را نیز می توان در سراسر سال برای تکثیر آن انجام داد.
ن
