فراسیون گیاهی است علفی و چند ساله با برگهای سبز- خاکستری که تا حدودی شبیه نعنا است. این گیاه از جنس Marrubium در خانواده Lamiaceae بومی اروپا، شمال آفریقا و آسیا میباشد.
برگ های متقابل، ساده و بیضوی دارد که کرکهای فشرده ای آن را پوشانده اند. برگهای بالایی ساقه کوچک و برگهای پایینی ساقه بلندی دارند. گل های آن که به وضع مجتمع در کنار برگ های قسمت انتهایی ساقه ظاهر می شود، سفید پر رنگ است. دوره گلدهی از ژوئن تا آگوست است. بذرها کوچک و درخشان بوده و خارهای کوچکی دارند که به پراکنده شدن آن کمک می کند. تکثیر این گیاه توسط بذر است. ارتفاع بوته آن به 45-25 سانتی متر می رسد. ساقه این گیاه مقطعی دایره ای دارد و در پایین بوته کمی چوبی می شود. ساقه راست، منشعب، پوشیده از کرک های پنبه ای است.
این گیاه مقاوم به خشکی و سرمازدگی است. می تواند در خاکهایی با مواد غذایی کم هم رشد کند و اغلب یکی از اولین گیاهانی است که در زمنیهایی که فرسایش در آنها رخ داده رشد می کند. این گیاه محیطهای باز و پر نور را می پسندد ولی در سایه جنگلها هم می تواند رشد کند.
برگ و سرشاخه های گلدار قسمت های مورد استفاده این گیاه دارویی هستند که بوی قوی و نسبتا مطبوع دارند ولی پس از خشک شدن بی بو می شوند و طعم آنها تند، تلخ و با احساس گرما همراه است. ترکیبات موثره این گیاه شامل، Marrubium، موسیلاژ، رزین، تانن چربی، اسانس، موم و قندها هستند.
خواص دارویی:
شناخت خواص دارویی این گیاه به یک قرن پیش از میلاد برمی گردد که در آن زمان به عنوان دارویی برای بیماری های تنفسی استفاده می شد. واژه ی هارهیون (HarHune) به معنی گیاه پر مو در زبان انگلیسی قدیم، احتمالا ریشه ی نام این گیاه در زبان انگلیسی فعلی است. در دوران مصر باستان از این گیاه به عنوان ترکیبی خلط آور استفاده می شد. در اسطوره ها آمده است که این گیاه به هوراس- خدای آسمان و پسر ایزس- الهه ی حاصلخیزی وازیریس در مصر باستان مربوط میشود. در واقع این گیاه نزد مصریان باستان که از آن برای درمان استفاده میکرده اند، کاملا شناخته شده بوده است. فراسیون اولین بار در قرن 19 توسط مهاجرین به جنوب استرالیا برده شد و از آن زمان به سرعت پراکنده شده به طوریکه به عنوان یک علف هرز قوی شناخته می شود. مهاجران انگلیسی، این گیاه را با خود به آمریکای شمالی بردند. فراسیون از گذشته ی دور یکی از درمان کننده های گیاهی اصلی در ناراحتیهای قفسه ی سینه بوده است. از آغاز قرن هفدهم، استفاده از چای این گیاه و همچنین انواع مخلوطهای آن در درمان سرفه متداول بوده است. جرارد و کولپپر، هر دو برای این گیاه ارزش زیادی قائل بوده اند. جرارد مینویسد: «شربتی که از برگهای سبز تازه ی آن و شکر تهیه شده، در بیشتر موارد تنها دارو برای درمان سرفه و خس خس ریه هاست.» جوشانده ی داغ از برگهای آن عمل تعریق را تحریک میکند و چای گیاه که با عسل شیرین شده باشد، درمان سنتی سرماخوردگیهای تب دار است. گیاه با خواص دارویی متعدد، همچنین یک مسکن ملایم نیز است و گاهی اوقات زنان برای کاهش دردهای قاعدگی از این گیاه استفاده می کنند. مقادیر کم آن در تنظیم ضربان قلب مفید است.
امروزه مطالعات متعددی به مفید بودن این گیاه اشاره می کنند. به عنوان مثال مطالعه ای در سال 2011 نشان داد که اسانس فراسیون(M. vulgare) حاوی ترکیبات ضدمیکروبی و ضد سرطانی است. مطالعه دیگری در سال 2012 عنوان داشت که marrubiin، یکی از ترکیبات فعال در این گیاه خاصیت ضددیابتی و ضد التهابی داشته و می تواند از تجمع چربی در سرخرگها جلوگیری کند. از این گیاه برای درمان مشکلات گوارشی مانند بی اشتهایی، مشکلات هضم، نفخ، اسهال، یبوست، مشکلات کبدی و صفرا استفاده می شود به طوریکه از عصاره این گیاه در تهیه آب نباتهایی استفاده می شود که در طب سنتی برخی مناطق برای هضم بهتر غذا، درمان گلو درد و کاهش التهاب استفاده می شود. برای درمان بیماری های تنفسی مانند سرفه، سیاه سرفه، آسم، برونشیت و تورم مجاری تنفسی نیز مورد استفاده قرار می گیرد. از عصاره این گیاه برای تهیه شربتهای اکسپکتورانت نیز استفاده می شود که اثر بخشی این دارو را افزایش می دهد. امروزه در اروپا از این گیاه به صورت رایج استفاده می شود و در تهیه داروهای ضد سرفه استفاده شده که این داروها در آمریکا نیز به فروش می رسد. ترکیبات موجود در فراسیون به عنوان عاملی برای کاهش قند خون در درمان دیابت و کاهش درد می تواند مورد استفاده قرار گیرد. ترکیبات ثانویه این گیاه می توانند ترشحات خلط را رقیق کرده، گرفتگی و اسپاسم شکم و روده را کاهش دهد و باعث کاهش التهاب شود. این گیاه همچنین به عنوان یک دفع کننده طبیعی ملخ هم مورد استفاده قرار می گیرد. فراسیون در استعمال خارجی، اثر التیام دهنده و ضدعفونی کننده دارد و از آن برای مداوای زخم های چرکین استفاده می شود.
بیش از 40 نوع حشره از این گیاه تغذیه می کنند. آفات این گیاه شامل بید(Wheeleria spilodactylus)، کرم ریشه خوار و پروانه روشن بال(Chamaesphecia mysiniiormis) هستند که از این حشرات به عنوان مبارزه بیولوژیکی با این گیاه در مواقعی که به عنوان علف هرز در مزرعه ای رشد می کند هم استفاده می شود.
عوارض جانبی: مدارک کمی درباره عوارض جانبی این گیاه بر روی انسان وجود دارد. مطالعاتی بر روی حیوانات نشان می دهد این گیاه باعث کاهش فشار خون(hypotension)، کاهش شدید قند خون(hypoglycemia) و ضربان نامنظم قلب(arrhythmias) می شود. این گیاه ممکن است با برخی داروها تداخل داشته باشد به همین دلیل باید با مشورت با پزشک استفاده شود. باید توجه داشت مصرف زیاد آن جریان گردش خون را تحریک کرده، موجب زیاد شدن عرق و ادرار می شود و از این جهت نباید بی رویه بکار رود.
