دانستنیهای علمی :
جنسی از گیاهان چوبی از خانواده گل سرخ است. بومی مناطق معتدل آسیا، اروپا و آفریقای شمالی است.
انواع شیرخشت ها در بهار گل های کوچکی می دهند و همه آنها به خاطر خوشه های زیبای میوه های سرخ آلبالویی آن ، که در پاییز تا زمستان بر بوته هستند ، پرورش داده می شوند .
این گیاه به صورت طبیعی در کوهستان های مناطق مختلف ایران یافت می‌شود و برای فضای سبز شهری به عنوان گونه زینتی کاربرد دارد. جنس Cotoneaster 300 گونه دارد.
خصوصیات ظاهری :
شیرخشت گیاهی پایا به ارتفاع ۳ تا ۸ متر است . پوست آن خاکستری مایل به سیاه و گل صورتی در حاشیه سرخ رنگ دارد. میوه آن مدور و گویچه‌ای شکل است. نیمه خزان کننده وخزان کننده است.
برگ ها مدور وگرد با نوکی کوچک به طول 5 تا 12 میلیمتر ، به رنگ سبز تیره و براق در قسمت فوقانی، مویی زبر در قسمت تحتانی و نارنجی و ارغوانی در هنگام ریزش می باشند .
گل های 1 تا 2 تایی با دمگل کوتاه، گلبرگ های افراشته، مایل به قرمز یا سفید و میوه هایی به رنگ قرمز روشن، تخم مرغی شکل به طول 5 میلیمتر و به طور معمول حاوی 3عدد بذر می باشد .
دارای ریشه راست به رنگ خاکستری مایل به قرمز است. در اوایل تابستان گلهای سفید تا قرمز رنگ مجتمع در انتهای شاخه‌ها ظاهر می شوند و به دنبال آن خوشه های میوه های شفت آلبالو مانند تولید می گردند.
این بوته ها بسته به نوع و اقلیم 5 تا 10 سال طول می کشد تا به بلوغ وگل دهی برسند.
شرایط محیط رشد:
بوته های تازه کاشته شده آبیاری منظم نیاز دارند اما بوته های استقرار یافته و مقاوم مدت طولانی بی آبی را تحمل میکنند .
به انواع اقلیم ها ، جزء نواحی بسیار گرم ، تحمل نشان می دهد ، ولی بهترین رشد را در آب و هوای خنک و مرطوب دارد .
وجود آفتاب کامل بهترین وضعیت است . بخشی از روز سایه را تحمل می کند ، اما از تراکم گیاه کاسته می شود .
خاکهای فقیر را تحمل میکند ، اما بهترین رشد را در خاکهای خوبی خواهد داشت که مقدار مواد آلی به آن افزوده باشند .
به خاک زراعی وحاصلخیز نیاز دارد. کود چندانی لازم نیست، اما برخی از گونه های ریز برگ، مانند C. conspicuus برای ایجاد دیواره ای متراکم، خاک را دائماً تقویت کرد.
خواص درمانی و کاربردها:
از این گیاه برای ازبین بردن زردی در نوزادان استفاده می‌شود.
عصاره تام Cotoneaster discolor Pojark برای این منظور مورد استفاده قرار می‌گیرد.
شیرخشت به عنوان یک ملین خوب، تب‌بر و ماده خنک‌کننده در طب سنتی ایران مورد استفاده قرار می‌گیرد.
دارای مزاج معتدل است. دارای اثر مسهلی و دیگر خواص مشابه ترنجبین، ولی از آن قوی‌تر است و خاصیت زداینده دارد.
گیاهی مناسب کاشت در باغهای صخره ای ، حاشیه ها ، شیب ها و جعبه های کاشت است.
فرم رونده ، دوره گلدهی و میوه های زیبای قرمز به این درختچه جلوه خاصی می بخشد.
نحوه تکثیر گیاه :
گونه هایی از شیرخشت را به سهولت با بذر و برخی دیگر را برای کاشت بذر پس از سرما دهی و خراش دادن در بهار وپاییز تکثیر می کنند .
از طریق کاشت قلمه های نیمه خشبی که در ماههای پاییز گرفته میشوند تکثیر می کنند .
همچنین از طریق خوابانیدن شاخه در بهار نیز می توان آن افزایش داد.
