دانستنی های علمی:
گونه های مختلف تاتوره از سی سال پیش به عنوان گیاهانی با اثرات مهم دارویی کشت می شوند. از مواد مؤثره برگ ها، پیکر رویشی و دانه تاتوره برای درمان بیماری های اعصاب و روان و نیز در ساخت مواد بیهوش کننده استفاده می شود. آلکالوئید آسکوپولامین به عنوان یک ماده پیش بیهوش کننده، در جراحی و همچنین هنگام زایمان کاربرد دارد. برای مداوای آسم و برخی بیماری های مربوط به چشم نیز از آسکوپولامین استفاده می شود. آلکالوئید هیوسیامین در روانپزشکی (در درمان بیماری های اعصاب و روان) و همچنین در تهیه داروهای ضد تهوع و ضد دریازدگی، کاربرد فراوانی دارد.
سالیانه 400 تا 500 تن گیاه خشک تاتوره، مورد نیاز صنایع داروسازی مجارستان می باشد.
تاتوره در کشورهای روسیه، چک، اسلواک، هند، رومانی، استرالیا و مجارستان در سطوح وسیعی کشت می شود.
خصوصیات گیاهشناسی:
گونه استرامونیوم یکی از گونه های جنس تاتوره است. ارتفاع این گیاه متفاوت است و به شدت به شرایط زیست محیطی محل رویش بستگی دارد و بین 30 تا 130 سانتیمتر متغیر است. ارتفاع این گیاه در مناطق مرطوب، به 200 سانتیمتر هم می رسد.
ریشه مستقیم، به طول 10 تا 20 سانتیمتر، دارای انشعاب های فراوانی بوده و رنگ آن سفید است.
برگ ها طویل به طول 10 تا 15 سانتیمتر و به پهنای 8 تا 10 سانتیمتر و فاقد کرک هستند. رنگ برگ ها سبز روشن و اطراف آن بریدگی های کم و بیش عمیق وجود دارد.
گل سفید رنگ و دارای 5 دندانه است. میوه از نوع کپسول، گوشتی و حجره دار و سطح خارجی آن دارای برجستگی است. میوه به طول 4 تا 4.5 سانتیمتر و به پهنای 2.5 تا 4 سانتیمتر و کم و بیش تخم مرغی شکل یا کروی است. داخل میوه تعداد زیادی دانه های لوبیایی شکل به قطر 3 میلیمتر وجود دارد. وزن هزاردانه 7 تا 10 گرم است. پیکر این گیاه نیز سمی و دارای بوی نامطبوعی است که ناشی از وجود آلکالوئیدهای مختلف است.
شرایط محیط رشد:
منشأ تاتوره مناطق گرمسیر حاره ای است. لذا در طول رویش به درجه حرارت مناسب و نور کافی نیاز دارد. اگرچه بذرها در درجه حرارت 12 تا 15 درجه سانتیگراد جوانه می زنند، ولی درجه حرارت مطلوب برای جوانه زنی، 30 درجه سانتیگراد است.
دمای مناسب برای رویش گونه های مختلف تاتوره، 18 تا 22 درجه سانتیگراد است. این گیاهان نسبت به سرما حساسند به طوری که گیاهان جوان در منفی 2 درجه سانتیگراد و گیاهان مسن در منفی 4 درجه سانتیگراد دچار سرمازدگی شده و خشک می شوند.
بارندگی سالانه برای رشد تاتوره، 500 تا 600 میلیمتر است. برای کشت این گیاه در نظر گرفتن عواملی مانند نور، رطوبت، مواد و عناصر غذایی کافی و درجه حرارت مناسب، ضرورت دارد.
برای کشت تاتوره باید از خاک هایی با ضخامت سطح الارض مناسب استفاده کرد. تاتوره گیاهی است که در هر نوع خاکی می روید ولی برای کشت آن در سطوح وسیع، خاک هایی با بافت لوم رسی توصیه می شود.
تکثیر:
تکثیر گونه های مختلف تاتوره به وسیله بذر انجام می شود. بعضی آنزیم های بازدارنده رشد در بذرهای این گیاهان، سبب کاهش چشمگیر قوه رویشی آن می شود. از این رو به منظور افزایش قوه رویشی، بذرها را باید قبل از کشت به مدت 24 تا 48 ساعت در دمای 35 تا 40 درجه سانتیگراد در آب خیساند.
